Paradoks

 Paradoks - ono što je neočekivano, misao koja na prvi pogled izgleda protivrječna, ali je u suštini tačna. Evo primjera koji na zanimljiv način objašnjava šta je paradoks:

 Kad su velikog naučnika i mislioca 20. vijeka, Anštajna, upitali šta misli o eventualnom trećem svjetskom ratu, za koji je već spremljeno strašno atomsko i nuklearno naoružanje, on je odgovorio: "O tom ratu ja ne bih znao šta da kažem, ali za četvrti znam sigurno da bi se vodio strijelama i kopljima".

 U stvari, Ajnštajn je indirektno, paradoksom, odgovorio šta će treći svjetski rat donijeti čovječanstvu, ako se desi.

Monolog

 Monolog je ona vrsta govora ličnosti u književnom djelu kad se jedna ličnost u književnom djelu ne obraća drugoj ličnosti već sebi. U dramskom djelu na pozornici monolog može da bude i obraćanje publici, a to obično biva u situaciji kad se poslije niza scena izvodi neki značajan zaključak.

 I u dramskoj i u epskoj književnosti monolog ima funkciju kristalizacije  onog što se u unutrašnjosti jedne ličnosti odigrava kao vrsta unutrašnjeg sukoba.

 Kao i monolog, i dijalog može da bude dramski, epski i lirski. U umjetničkoj prozi 20. vijeka toliko se razvio i izdiferencirao kao način izražavanja da su se javili čak i višetomni monološki romani, a u dramskoj književnosti i monodrama kao podvrsta.

Ekspresionizam

 Ekspresionizam se kao književni pravac javio u Njemačkoj početkom 20. vijeka. Brzo je prihvaćen u slikarstvu i muzici, a kasnije i u filmskoj umjetnosti.

 Kod velikih ekspreonista dominiraju teme kao što su smrt, rat, bolest, rudnici, fabrike, revolucija. Borili su se za uspostavljanje novih, humanih društvenih i etičkih vrijednosti.

 Ekspresionisti su bili najuspješniji u poeziji. Roman im svojom složenom strukturom nije odgovarao, ali njegovali su kraće epske forme, novelu i pripovijetku.