Barok i klasicizam

 Barok označava epohu koja sledi posle renesanse i koja umnogome predstavlja književne i umetničke pojave suprotne renesansi. Javlja se u drugoj polovini 16. veka i obrazuje umetničku i književnu epohu između 1570. i 1670. Glavni predstavnici u evropskoj književnosti su Đanbatista Marini i Lope de Vega. U našoj književnosti predstavnici su Ivan Gundulić i Zaharija Orfelin.

 Klasicizam je književni pravac koji je počeo da se formira još u vreme renesanse. Svoj puni procvat klasicizam je dostigao u Francuskoj, Nemačkoj, Engleskoj i Rusiji tokom 17. i 18. veka, da bi u 19. veku još uvek trajao u nekim književnostima u vidu pseudoklasicizma (lažnog klasicizma). Glavni predstavnici: Boalo, Kornej, Rasin, Molijer, Lesing, Šiler, Gete, a u našoj književnosti Lukijan Mušicki.

Humanizam i renesansa

 Humanizam i renesansa, uzeti zajedno, predstavljaju književnu epohu koja obuhvata period od 14. do 16. veka.

 Humanizam označava više naučno-duhovni sadržaj ovog razdoblja u kome se obrasci i modeli oponašanja traže u antičkoj kulturi. Najznačajniji predstavnici humanizma su Dante Aligijeri, Frančesko Petrarka, i Đovani Bokačo.

 Renesansa označava preporod čoveka, njegovo oslobađanje od crkveno-religioznog shvatanja i okretanje ovozemaljskom životu. Najzrelije doba renesanse označavali su Servantes, Rable i Šekspir.

Estetika recepcije

 Osnovne teze Izerove (Volfgang Izer, rođ.1926) "estetike recepcije", nastale povezivanjem fenomenologije, hermeneutike i istorijske poetike, glase:

1. Iako posjeduje autonomnu materijalnu osnovu, tekst živi samo onda kad se čita (konkretizuje).

2. Tekst ima svoje uporište ne u stvarnom svijetu u kojem je nastao i u kojem postoji već u procesu čitanja koje mu daje značenje.

3. Tekst karakterišu nedorečena mjesta koja čitalac aktualizuje tokom čitanja (apelativna struktura teksta).

4. Tekst usmjerava proces čitanja (čitanje je "usmjeravano stvaranje").

5. Stepen neodređenosti književnih tekstova istorijski se povećava (počev od XVIII vijeka).